Hisse Senedi, Kararlar ve NLP

Kullanıcı Oyu: 0 / 5

Yıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değil
 

Hisse senedi piyasasında NLP uygulanabilir mi? Sayın Yaşar Erdinçin daveti üzerine Paranın Rotası programına
katılmaya karar verdiğimde konu hakkında bir yazı da yazmaya başlamam gerektiğini düşündüm. Sayın Yaşar Erdinçe
bu davetinden dolayı teşekkür ediyorum. Bu yazıya Pazar Sabahı saat 01.00 de başladım. Bu konunun çok da önemli
olduğunu düşünüyorum.

Hisse Senedine yatırım iki nedenden yapılmakta. Birincisi hisse senetlerinin pay başına karından yararlanmak,
ikincisi ise hisse senetlerinin piyasadaki fiyat hareketlerinden yararlanmak. Birincisi daha çok gelişmiş ülkelerde
uzun vadeli yatırım amacıyla yapılıyorsa da, ülkemizde gibi volatilitesi yüksek piyasalarda ikinci seçenek için
borsaya girilmekte. Aslında borsa, faiz ve döviz tam anlamıyla taburenin üç ayağı gibi. Taburenin ayaklarını dikkatli
olarak uzatmak gerek. Biri çok fazla uzar veya kırılırsa tabure üzerinde oturan kişi düşebilir.

Burada konumuz içsel stratejiler açısından hisse senedi piyasasında yapılan işlemler. Bu işlemler bir aracı
kurum vasıtası ile yapılabilmekte ve seans odası, telefon ve bilgisayar yolu ile da alım satım emirleri verilerek
işlemler gerçekleştirilmektedir. Bu işlemler daha çok kağıtların kar paylarından çok değer değişimlerinden yararlanmak
amacıyla yapılmaktadır.

Borsada işlemler yapılırken iki karar verilmektedir. Alım Kararı ve Satım Kararı. Bu iki karar her zaman doğru olarak
verilebilir mi? Bilgi alma süreçleri sonunda gelinecek karar noktasında olması gereken duygular istenildiği şekilde
organize edilebilir mi?

NLP açısından bakıldığında konunun biraz daha detaylandırılması gerekiyor. Bilgi alma duyu organlarımızla
gerçekleştirilmekte. Borsada ise iki duyu organımız çok yoğun olarak kullanılmakta. Gözlerimiz ve Kulaklarımız.
Görme ve işitme organlarımız yolu ile borsa bilgilerini almaktayız. Bu bilgiler görsel olarak borsa ekranındaki
değişikler yolu ile iletilmekte ve sözel olarak alınan bilgilerde bu bilgilere ilave edilmektedir.
Seans izleyen bir kişide ise bu bilgiler çok zengin olarak alınmakta ve vücutta ortaya çıkan duygusal hareketlerle de
bağlantı kurulmakta ve bu hareketler duygusal hareketlere sebep olmaktadır.

Seansta yaşanan duygusal durumlar önce süreklilik arzetmekte, kağıt alınmaya başlandıktan sonra ve özellikle
bu sıralarda beklenmedik bir kar sağlanmasıyla, sürekli duygusal durumda değişiklik olmakta ve digital hale
dönüşmektedir. Digital (kesikli ve ani değişimli) duygusal durumlar hisse senetlerinin fiyat hareketlerinde
değişerek bağımlılık yaratabilmektedir. Bu noktadan itibaren borsa oyuncusu bir kumar oyuncusunun yaşadığı
duygusal durumları yaşamaya başlamaktadır. Taban kelimesinin yarattığı duygusal durumla, tavan kelimesinin
yarattığı duygusal durum arasındaki fark acaba ne kadardır. Bu kağıt sizde yokken ve varken duygusal durumlardaki
değişimler nesaıl olmaktadır.

Kazanç arttıkça bağımlılıkta artmakta ve ortaya çıkan bu değişimden farkında olmadan etkilenen kişi kredi kullanımına
geçmekte, böylece bir kayıpta elde ettiği bütün kazançları kaybettiği gibi borsa dışındaki servetinden de olmaktadır.
O zaman bu durumun yönetilebilmesi ve bu durumların yaşanmaması mümkün müdür? Bu davranış modelinde değişim ortaya
çıkarılabilir mi?

Ben buna kolaylıkla evet diyebiliyorum. Ama Nasıl? Sorusuna da cevap vermek gerekiyor.
Borsa da aslında fiyat hareketleri olmasına rağmen yatırılan paranın değeri o kadar önemli olmamalıdır.
Ancak borsaya belirli bir aylık kazanç elde etmek için giren bir kişi iseniz, bunu volatilitesi yüksek
piyasalarda sağlayabilmek çok kolay olmamaktadır. Zira büyük borsa oyuncuları piyasanın gidişini etkileyebilmekte,
kağıtları birkaç kademe oynatabilmekte ve bundan etkilenerek ortaya çıkan duygusal durumlar yanlış kararlar
verilmesine neden olmaktadır.

Yukarıda yazılanlara bakıldığında borsa da oynarken sahip olduğunuz kağıda ait ""lot"" miktarı önemlidir.
Eğer alım satım yaparak sahip olduğunuz kağıt miktarını arttırabiliyorsanız, başarılısınız demektir.
Bu ise kağıtlarla aranızdaki duygusal bağlantıları olduğu gibi kesmek ve parasal hesapları alım sırasında
ne kadar kağıt alabileceğiniz konusunda kullanmaya başlamaktır. Böylece zaman içinde sahip olduğunuz hisse
senedi miktarını arttırabiliyorsanız, bu kararlarınızı doğru olarak verdiğinizi göstermektedir. Bunun için
bir aylık üç aylık, bir yıllık sürelerde gözlemler yapılabilir.

Borsa da iki kararın da doğru verilmesi gerekmektedir. Alım kararı genellikle doğru zamanda verilebilmekte,
satım kararında ise bu doğruluk oranı düşmektedir. Zamanında yapılmayan alımlar ve satımlar sahip olunan lot
miktarını azaltmaktadır. Mülkiyet duygusunun artması ile yapılamayan satışlar oyuncuyu borsada seyirci haline
dönüştürmekte ve sonuçta farkedilen ama yakalanamayan fırsatlar yaşanmadığı için bu bile kötü tecrübe olarak
kaydedilmektedir.

Doğru kararların zamanında verilebilmesi duygusal durumlardan uzakta, bilgilerin doğru işlenmesinden elde edilen
sonuçların davranışlara aktarılabilmesi ile mümkündür. Bunun için teknik analize bilgileri ile kişinin kendi beynine
kaydedilmiş bilgileri eksiksiz olarak kullanması ile mümkündür. Böyle yapılabileceği gibi eğer duygusal durumlar etkin
olarak yaşanıyorsa alım kararı verildiğinde satış, satış kararı verildiğinde alım yapılarak da benzer sonuçlar elde
edilebilir. Bu yazıyı okuyan kişiler geçmiş kayıtlarını kontrol ederek alım kararı verdiklerinde satış satım kararı
verdiklerinde alım yapsalardı portföylerindeki değişim nasıl olurdu, bunu kontrol edebilirler. Arada önemli bir fark
ortaya çıkıyorsa bu yöntem denebilir.

Sahip olduğunuz hisse senedine acıdığınızda, bunun acısının, hem paranızdan ve hem de sizden çıkacağını unutmamak gerektir.
Borsada oynarken bunun bir oyun olduğunu ve hisse senetlerinin oyuncaklar olduğunu düşünmek sonuçları değiştirecek bir
yapıyı oluşturabilir. Bir örnek vermek gerekirse iyi bir borsa oyucusu olup olmadığınızı öğrenebilmek için
""roller coaster""e, ""kamikaze""ye binin, ya da ""bungee jumping"" yapın. Bunlara bindiğinizde bile duygusal
durumlarınızı kontrol edebilir durumdaysanız iyi bir borsa oyuncusu olduğunuz söylenebilir.
Buna bindiğinizde vücudunuzda korku uyanıyorsa borsada çok dikkatli olmanız gerekebilir. Eğer bu araçlardan
birine bile binemez durumdaysanız borsada uzun vadeli yatırımcı olmanızda büyük yarar var.

Beyninizi, duyularınızı, duygularınızı, kullandığınız dili ve davranışlarınızı kendi istediğiniz
gibi yeniden organize edebilmeniz, programlayabilmeniz için seminerlerimize katılmanız yararlı olacaktır.
Bu sadece borsa içeriğinde değil, bütün içeriklerde yaşadığınız dünyayı ve yaşadığınız dünyadaki her anı
yönetmenizi sağlayacaktır.

Cengiz Eren

19 Ocak 2002

 

TOP