anılar

 

  • ANKARA’ NIN SOĞUĞUNDA BÜYÜDÜK BİZ

    ANKARA’ NIN SOĞUĞUNDA BÜYÜDÜK BİZ
    Çok eskilere gittim bugün. Çocukluğumuzda ki enerjiye gereksinimimiz var sanırım. Eskilerden bize ne diyebilirsiniz. Tabii size ne !

    Ama belki o eski Ankara soğuklarını sizlerle birlikte yaşadık ne biliyorsunuz! Belki aynı okullarda okuduk, belki aynı sokaklarda dolaştık. Beyaz salkım akasya ağaçlı Kızılay caddelerinde , Dikmen sırtlarında salaş yerlerde çay içtik aynı saatlerde, aynı otobüslere bindik mesela boynuzlu derdik hani telleri raylara asılı troleybüsler, ha bire çıkardı teller hatlardan da şöför iner bir manivela ile onları hatlarına oturtur bizde beklerdik. Aynı soğuklarda donduk. Ankara’nın soğuğunda. Ellerinizin kapı kollarına yapıştığı, camların yarısına kadar buz kaplandığı yarısının buharında yazılar yazdığımız camları. Belki aynı şeyleri yazdık camlara. Kardan adamlar yaptık bahçelerde, merdivenden kızaklarda kaydık, kürenmemiş karlarda boyumuzu ölçtük. Hatta temiz kirlenmemiş karları pekmeze bandık. Ne güzeldi kar helvası.Aynı ajansları dinledik heyecanla. Televizyon yoktu ki. Nezahat Bayram’ı dinlerdik” mektebin bacaları ders verir hocaları” Nurattin Sarısözen ve arkadaşları. Arkası yarın mikrofonda tiyatro. Efektlerde canlanır sahne. Ankara’nın soğuğu, hikayedeki ormanın soğuğu ile aynıdır. Perili köşkde uğuldar rüzgar. Uğultulu tepeler romanını yazarsın sende. 1001 gece masallarını anlatır güzel bir ses. Polis radyosunda aranır kayıplar. Bulunmuş paralar sahibini arardı. Kirlenmemişti insanlar.

    Aile Rumeliden Anadoluya Rumeli gibi yeşildir diye Bursaya yerleşir, sonra yağ ticaretine karar verir Ayvalıkda. İşler iyi giderken ilk darbe alınır ortakdan bütün paraya el koyar ortak. Bugün yabancı bir şirkete satılmıştır firma o günlerden kalanla. İsim lazım değil ahiret defterine kaydetmiştir dede.

    Sonra ver elini Ankara. Arsalar ucuzda dede de ileri görüş değil fazla.Buraya domuz bağlasan durmaz demiş. Ne çorak yer! Almaz toprak iş kurar Ankarada bir de burada yağcılık denenir.Bugünkü yağcılara ! benzemez dede. Mücadele devam eder. Yağ has olmalıdır. Sade yağ boncuk boncuktur.

    Kaçıncı evleridir bilmem, Samanpazarında müstakil bir evde katılmışım aileye. Doğduğum semt samanpazarı. Sonraları gittiğimde çıkrıkçılar yokuşu özel dokusu ile tanıdım.

    Ahşap bir ev, tahta parmaklıklı balkonu, merdiven başında bir düzenekle sokak kapısının açıldığı hatırladığım karelerdendir. Hep bizim pencerelere bakan değneklerle yürüyen sakallı iblis gibi korktuğum topal Şükrü kimdir onu hatırlarım. Neden korkmuşum ondan. Sonraları anlatırdı gülerdi büyükler onu camdan görünce kendimi nasıl içeri attığımı garibanın biriymiş oysa ara sıra yemek verirmiş bizimkiler. Belki de yemek verilecek mi diye bekliyordu. Tabii bodrumdaki odunluktan da ürkerdim. Örümcekli miydi kapısı ne ! Niye ürküten kareler kalır çocuklarda? Evin kedisi pamuk tavuskuşu amblemli pirinç karyolanın bembeyaz dantelli yatak örtüsünün ajurlarından bakardı hep. O neden korkardı acaba? Hiç onunla yakınlığım olmamış kedilere hiç dokunamam ben. Şimdilerde seviyorum onları. Dokunmasız.

    He tarafı esermiş evin. Anacık anlatırdı. Yün yorganlar tepeleme renk renk...yok bunları o evde hatırlamam. Sonra apartman yaptırmış aile. Bu ahşap evde çok yorulmuş anne. Ev çarşı içinde ama bahçesizmiş. Ankara soğuğunda soba etrafında geceleri buz tutan çamaşırlar soba yandığında erirlermiş ufaktan. Kömür ütüsü ile ütü.” Hey yanasıca ev” demiş bir gün canına yettiğinde..Biz çıktıktan sonra yanmış gerçekten. Isınmış tahtalar onca kardan kıştan sonra. Topal Şükrü seyretti mi acaba yangını yaşıyormuydu kimbilir.

    Demirlibahçe semti. Beş katlı on daireli apartmana gelişimizi hatırlamıyorum. İnşaat halinde iken o zamanlar çok sevdiğim amca ile fotoğraf var. Amca öldüğünde küsmüştük birbirimize daha doğrusu ben ona küstüm. Heyhat. Sonra mahallede iki üç apartman daha yapıldı. Diğerleri bahçeli küçük evlerdi.Gönül sokakda bizi zengin yağcılar diye etiketlediler. Frigidaire marka buzdolabı, ile telefonumuz vardı. Sokağın santralı olduk epey bir zaman. Biz zengin filan değildik ya da fakir de değildik. Çatıda tenekelerce yağlarımız vardı ama bir o kadar ailede endişe de vardı. İflas etmek aile erkeklerinde gelenekseldi..

    Kiracılar doğru dürüst kira vermezlerdi. Bu evde sobalı idi ne var ki iki adet sobamız vardı. Yani anacık iki soba ile uğraşırdı. Ha ahşap ha beton Ankara ayazı evlere torpil yapmazdı. Burada da çok üşürdük. Sobaların külleri buzlara dökülürdü o işe faydaları vardı.Hücara dediğimiz bir boşlukta sadece yorganlar dururdu. Bazen pamuğun ajurların arkasına saklanması gibi ben de yorganların içine saklanırdım. Isıtırdı yorganlar. Ortalıkda yoksam babaanne "hücaraya bakın" derdi. Pamuk gibi bakardım onlara.

    Okullar, okullu olmak. Demirlibahçeden  Dikimevi’ne çok yol var. Servis mi var? Dikimevi cumhuriyetin bir proje evi. Her şeyi düşünmüş Atam. Askere dikilir giysiler.Her köşede bir anlam. Sabah siyah ya da gri önlüklerle (daha ucuz olan) andımızı okuyoruz. Sadece önlüklerimiz var. Yaz kış fark etmez disiplin önemli öyle rengarenk hırkalarla andımız okunmaz. Ama andımızı okurken üşümüyoruz. Önlüklerimizin rengi bizi ayırmıyor. Ne boşnak olduğumu hatırlıyorum, ne de kim kimdir bilmiyoruz. Hepimiz kardeşiz. Kimimiz simit kimimiz kuru halka yiyoruz. Değiş tokuş yapıyoruz. Soba yanıyor sınıfta öğretmen de ara sıra sobayı kontrol ediyor. Soğuk Ankarada dolaşırken biz sobalı sınıfımızda sıcacık mutluyuz. Simitlerimizi tozlu sobanın üstünde ısıtıyoruz. Orta okulda din dersi isteğe bağlı ve okul evden çok uzak. Gün ışımadan yola çıkıyorum. Anacık sarıp sarmalamış sadece soğuktan korunmak gerek. Yollarda çocuğum tecavüze uğrar mı korkusu yok. Güven duygusu ne güzelmiş. Ne ki uykulu uykulu iyi ezberlenmemişse sure, hocanın ince sopası iniverir tepene. Olsun öğretmenin vurduğu yerde gül biter. Kinlenmeyiz.!

    Ayakta kısa soket çoraplar. Her yer kar buz. Kız lisesi yokuş ayaklar dizlere kadar mosmor. Ne soğuktun sen Ankara. Okul bahçesinde kartopu yün eldivenler vıcık vıcık sobaya tuttunmu elleri yakar ateş buz gibi olmuş elleri.Buz da yakar ateş gibi.İki örgü saçların buzdan iplere döner. Hey gidi günler hey. Şimdi biraz kar yağdımı servisler iptal. Değişim iyi ya da kötü göreceli, bence.

    Apartman arkası tepeydi oralara tırmanırdık. Annem uzun saçlarıma kırmızı kurdelalar bağlardı.Balkondan onlarla takip ederdi beni. Mor menekşeler vardı baharda. Artık yoklar. O güzel kokulu mor çiçekler. Şimdi hercai oldular. Adam suratlı oldular. Öfkeli yüzlerde kokusuz bakıyorlar. Mor menekşelerde kaldı çocukluğumuz.

    Sarı musluklu, siyah mozaik taşlı apartman daireleri. Banyoda odunlu termisfon, kurna yeşil sabun. Pazar günleri banyo yok öyle her gün duş. Gece titreyerek tuvalete gitmek sabahları saati kurup yorgan altında ders çalışmak. Misafirlerden vakit kalmaz ortam bulunmaz. Çocuklar susar, gülmez, lafa karışmaz.

    Çalışacaksan sabah çalış hem aklında daha iyi kalır derler.. Büyükler her şeyi bilirler tabii. Bir gün bodrumda oturanların evine lağim suları dolar. Kirayı vermezler, merdiven kullanmaz camdan girer çıkarlar pencere kapalı ise camı kırar girerler. Derbeder bir aile. Dede temele domuz koymuşuz der ama onları yine de çıkartmaz. Köyden gelmiş bir yakınları bir de rüya görmüştür. Herkese onu anlatır. Apartmanın olduğu yer 1402 Ankara savaşının olduğu yerdir. Doğru mu ne kadının rüyası. O ne bilsin Ankara savaşını. Asker gelmiştir rüyasına soyadımızı vermiş asker onlar üzerimize sı.....r, bizi b...k içinde bıraktılar diye bilgi vermiş. İşkillenir bizimkiler araştırılar sahiden savaş alanı yerlerdir. Timurlenk (Aksak Timur) Beyazıt’ı da burada kafeslemiştir.

    Etkilenir bu söylemden aile yine iflas ederler sonrasında. Kardeşler tek tek terk ederler binayı.
    O civarda yapılan bütün apartmanların sahipleri kısa bir süre sonra ölür. Bizim dede de göç eder bu dünyadan. Buraya yeni taşındığımızda ne tuhaftır ki balkonda birikmiş karton gazete kağıtlarını kardeşimle yakmışız korkup bakakalmışız dede de eve gelirmiş o sıra bunu işaret saymış bu ev bize yaramayacak demiş. Yaramamış da.

    Tesadüftür belki her şey. Yorumlar muhtelif ama Ankara’nın soğuğu gerçekti.
    Uzun kışlarda çok üşüdük.

    Üşürdü bedenimiz ama sıcacıktı yüreklerimiz.

    Çaydanlığın mavisi çay için kırmızısı ıhlamur için. Gece sıcak sıcak için derdi büyükler. Bütün gece soba üstünde kaynardı. O zaman şimdiki gibi beş dakika tut iç olmazdı kırmızı olacaktı ihlamur kokusu bütün evi saracaktı. Bozacımız da vardı tabii bize sorumluluk yükleyen. Bu soğukta gariban ekmek peşinde derlerdi çağrılırdı bozacı bıyıklar buz tutmuş bozacı donmuş takkesi ile kurt adam olmuş derdik biz çocuklar. Bazı geçeler merhamet tavan yapar komşularada alınırdı ikramdan. O en soğuk zamandır bilirdik biz. Aman ki aman.

    Evde sıcak bir tas çorba, komşu teyze gelirse çaya yanında börek puaça oh ne ala.

    Güzelmiş çocukluğumuz selam anılara..

    Cahide Yormaz Öz
    1.4.2017 mi NE

     

TOP